Ken jezelf, scoor beter: Jouw geheime wapen op school

  • 14 mei 2025
  • by

Heb je ooit het gevoel gehad dat je uren blokt voor een toets, maar het resultaat toch tegenvalt? Of dat je precies weet wat je niet wilt met je studie, maar geen idee hebt wat je wel energie geeft en waar je goed in bent? Dat is precies waar zelfkennis om de hoek komt kijken. Het is eigenlijk heel simpel: weten wie je bent, wat je kunt, en wat je nodig hebt om te groeien – juist ook op school.

Op school ben je volop bezig met je toekomst. Je leert een vak, loopt misschien al stage, en ontdekt steeds meer wie je bent en wat je wilt. Juist dan is het superhandig als je jezelf een beetje kent. Want, een beetje zelfkennis is niet zomaar een vaag begrip; het is een effectief hulpmiddel voor betere schoolresultaten en meer plezier in je studie.

Ken uzelf.

Socrates
Wat is zelfkennis precies?

Zelfkennis gaat over het ontdekken van jouw unieke mix. Denk aan:

    • Jouw talenten: Waar ben je van nature goed in? Misschien ben je een kei in het oplossen van praktische problemen, super creatief in het bedenken van oplossingen, of juist heel goed in samenwerken en anderen motiveren.

    • Jouw uitdagingen: Wat vind je lastig? En hoe ga je daarmee om? Misschien is plannen niet je sterkste kant, of vind je presenteren voor de klas spannend. Geen zorgen, iedereen heeft punten waar ze aan kunnen werken!

    • Jouw ideale leerstijl: Leer jij het best door dingen zelf te doen en te ervaren (kinesthetisch)? Of door goed te luisteren naar de uitleg van een docent (auditief)? Misschien onthoud je dingen beter als je ze leest (visueel-tekstueel) of door schema’s en plaatjes te bekijken (visueel-beeldrijk)?

    • Wat jou motiveert: Krijg jij energie van duidelijke deadlines en structuur? Of juist van de vrijheid om zelfstandig een project aan te pakken? Werk je graag samen of liever alleen?

    • Jouw interesses: Waar word je nou écht enthousiast van? Als je weet waar je hart sneller van gaat kloppen, kun je proberen dit meer in je studie te verwerken. Dit helpt enorm om plezier te houden in wat je doet.

    • Jouw valkuilen: Stel je belangrijke taken vaak uit tot het laatste moment? Ben je misschien te perfectionistisch waardoor je niet op tijd klaar bent? Als je dit van jezelf weet, kun je er bewust mee aan de slag.

Op school merk je het belang van deze punten bijvoorbeeld als je een uitdagend project moet aanpakken, een stageplek zoekt die écht bij je past, of wanneer je feedback krijgt van een docent of stagebegeleider.

--

Ken jezelf 2
De kracht van zelfkennis voor schoolresultaten

Oké, leuk al die zelfkennis, maar wat heb je er concreet aan voor je schoolresultaten? Nou, best veel!

    • Slimmer studeren, niet per se harder: Als je weet dat je bijvoorbeeld een ‘doener’ bent, snap je waarom je beter leert door praktijkopdrachten dan door urenlang stil te zitten met een boek. Pas je studiestrategie hierop aan – zoek bijvoorbeeld extra oefenopgaven of probeer de stof aan iemand uit te leggen – en je zult zien dat het leren makkelijker gaat en je meer onthoudt.

    • De juiste keuzes maken: Zelfkennis helpt je om te kiezen voor opdrachten, projecten of specialisaties binnen je opleiding waar jouw talenten het best tot hun recht komen. Of om die stage te vinden waar je écht op je plek bent en kunt groeien. Dit maakt je niet alleen succesvoller, maar ook een stuk blijer en gemotiveerder.

    • Beter omgaan met studiedruk en uitdagingen: Iedereen loopt weleens tegen een muur op of voelt de druk van een naderende deadline. Als je weet dat je bijvoorbeeld moeite hebt met plannen, kun je op tijd hulp vragen aan een docent of een studiegenoot, of een planningstool gebruiken. Ken je je eigen stresssignalen? Dan kun je ingrijpen voordat het te veel wordt, bijvoorbeeld door een korte pauze te nemen of iets te doen wat je ontspant.

    • Een flinke motivatieboost: Weet jij waarom je deze specifieke opleiding doet? Wat je ermee wilt bereiken voor je toekomst? Als je jouw persoonlijke 'waarom' kent, is het veel makkelijker om gemotiveerd te blijven, ook voor die ene wat saaiere module of als het even tegenzit.

    • Betere samenwerking in projectgroepen: Projectgroepjes… soms een zegen, soms een uitdaging. Als jij weet wat jouw natuurlijke rol en sterke punten zijn in een team (ben je de kartrekker, de planner, de creatieveling, de praktische uitvoerder, of de sfeerbewaker?) kun je een rol pakken die bij je past. Dit zorgt voor minder frustratie en betere resultaten voor de hele groep.

Denk maar eens aan die ene medestudent die altijd lijkt uit te blinken in de praktijklessen omdat hij of zij precies weet hoe dingen aangepakt moeten worden, terwijl een ander misschien veel sterker is in het theoretisch voorwerk en het schrijven van verslagen. Beide zijn super waardevol!

Hoe werk je aan meer zelfkennis? Praktische tips!

Zelfkennis is geen eindbestemming, maar een ontdekkingsreis. Hier zijn wat persoonlijke en praktische tips om ermee aan de slag te gaan:

    • Vraag om feedback: Durf eens aan een docent die je vertrouwt, je stagebegeleider, of een goede vriend(in) of familielid te vragen: ‘Wat vind jij dat ik goed kan?’ en ‘Wat zou ik volgens jou kunnen verbeteren of ontwikkelen?’. Je zult verrast zijn hoe waardevol de inzichten van anderen kunnen zijn.

    • Reflecteer regelmatig: Sta na een project, een toets, een presentatie of zelfs een lastig gesprek even stil. Wat ging goed? Waar ben je trots op? Wat kon beter of anders? Wat heb je daarvan geleerd over jezelf? Schrijf deze reflecties kort op, bijvoorbeeld in een notitie-app op je telefoon of in een speciaal schriftje.

    • Probeer nieuwe dingen en stap uit je comfortzone: Zeg vaker ‘ja’ tegen een nieuwe uitdaging, ook al vind je het een beetje spannend. Een nieuwe taak op je stage? Een presentatie voor een grotere groep dan je gewend bent? Meedoen aan een workshop? Juist door uit je comfortzone te stappen, ontdek je nieuwe talenten en kanten van jezelf.

    • Sta stil bij je successen én je ‘fouten’: Een goed cijfer gehaald of een compliment gekregen? Super! Waardoor lukte dat? Wat waren jouw succesfactoren? Een onvoldoende gehaald of kritiek gekregen? Dat is natuurlijk balen, maar zie het als een leermoment. Wat kun je ervan leren over je aanpak, je voorbereiding of je vaardigheden?

    • Kleine tooltip voor overzicht: Je kunt voor jezelf eens een simpele SWOT-analyse maken. Schrijf op: wat zijn je Strengths (sterke punten), Weaknesses (zwakke punten of aandachtspunten), Opportunities (kansen in je omgeving of studie) en Threats (bedreigingen of obstakels)? Dit kan je helpen om een helder beeld te krijgen.

De rol van de docent: Een belangrijke supporter

Ook docenten spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van zelfkennis bij studenten. Door studenten te helpen en aan te moedigen om te reflecteren op hun leerproces en hun handelen. Door open te staan voor gesprekken over wat een student nodig heeft om te leren en te groeien. En door feedback te geven die niet alleen over de inhoud van het vak gaat, maar ook over het proces, de aanpak en persoonlijke groei. Een docent die vragen stelt als ‘Wat heb jij nodig om dit te kunnen leren?’ of ‘Hoe ga je dit de volgende keer aanpakken, wetende wat je nu weet?’ is goud waard.

Jouw Investering in Jezelf

Kortom, zelfkennis is geen quick fix, maar een ontzettend waardevolle vaardigheid die je helpt om niet alleen je diploma succesvol te halen, maar ook om steviger in je schoenen te staan, nu en in je toekomstige carrière. Het helpt je de regie te pakken over je eigen leerproces, je keuzes en uiteindelijk je toekomst.

Dus, daag jezelf uit, wees nieuwsgierig naar wie je bent, wat je drijft en wat je kunt. Begin vandaag nog met die boeiende ontdekkingsreis naar jezelf. Want de allerbeste investering die je kunt doen, is een investering in jezelf.

Wat is de eerste kleine stap die jij vandaag of deze week gaat zetten om jezelf een beetje beter te leren kennen?